TOÀN THẾ GIỚI ĐANG ĐỨNG TRƯỚC BỜ VỰC KHỦNG HOẢNG NĂNG LƯỢNG
Dấu hiệu bùng phát cuộc khủng hoảng năng lượng bắt đầu từ mùa đông năm 2020 – thời điểm thời tiết lạnh bất thường khiến nhu cầu sưởi ấm tại châu Âu tăng vọt, trực tiếp tác động tới trữ lượng khí đốt xuống khiến giảm mạnh xuống mức đáng lo ngại là 30% vào tháng 3. Tới mùa xuân, sau thành công của chiến dịch tiêm vaccine Covid-19, hoạt động kinh doanh cũng như tiêu dùng tại châu Âu cho thấy dấu hiệu hồi phục và ổn định, từ đó thúc đẩy làn sóng tiêu thụ năng lượng mới.
Không dừng lại ở đó, thời tiết nóng bức của mùa hè châu Âu khiến nhu cầu sử dụng điều hòa và các hệ thống làm mát của người dân tăng cao. Điều đáng nói là nhu cầu tăng cao không đồng nghĩa với sự gia tăng nguồn cung. Cụ thể trong khi phần lớn nhà máy điện hạt nhân đang ngày một lạc hậu, kém hiệu quả dẫn tới ngừng hoạt động, dòng khí đốt do Nga, Na Uy và Algeria cung cấp cho châu Âu vẫn duy trì ổn định bất chấp giá cả tăng. Tuy nhiên, đây không thực sự là nguồn cơn của toàn bộ cuộc khủng hoảng sắp tới. Tim Gore – một trong những chuyên gia tại Viện Chính sách Môi trường châu Âu nhận định có nhiều yếu tố khác đã và đang đẩy vấn đề trước mắt vào tình trạng trầm trọng: "Chúng tôi đã thành công trong việc loại bỏ than đá khỏi mạng lưới điện, nhưng trái lại thời tiết đã gián tiếp làm sụt giảm nguồn năng lượng từ gió trong khoảng thời gian gần đây".
Hệ quả rõ rệt nhất mà châu Âu đã và đang phải đối mặt là giá khí đốt tại khu vực này đã tăng vọt gần 500% chỉ trong một năm trở lại đây. Dù Liên minh châu Âu (EU) đang áp dụng các biện pháp nhằm cắt giảm sự phụ thuộc lâu nay vào nhiên liệu hóa thạch, cùng những nỗ lực trong lần đầu tiên đưa năng lượng tái tạo trở thành nguồn điện chính của khối vào năm 2020, có thể thấy sự thay đổi này chưa đủ nhanh chóng và phổ biến để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ tăng vọt.
Thậm chí hiện nay, ngay cả một mùa đông với mức nhiệt bình thường tại Bắc Bán cầu cũng có khả năng đẩy giá khí đốt ở hầu hết khu vực trên thế giới lên mức đáng quan ngại. Các nhà hoạch định hy vọng thời tiết sẽ không quá cực đoan, bởi việc tăng nguồn cung vào thời điểm này là quá muộn. Ông Amos Hochstein – Cố vấn cấp cao về an ninh năng lượng (Bộ Ngoại giao Mỹ) bày tỏ sự quan ngại khi cho rằng: "Nếu mùa đông năm nay thực sự lạnh, chúng tôi có căn cứ để lo ngại về tình trạng thiếu hụt khí đốt để sưởi ấm tại châu Âu". Ông nhấn mạnh thêm rằng tại một số quốc gia, tình trạng thiếu khí đốt sẽ trực tiếp gây nên những tác động tiêu cực đến cuộc sống của người dân.
Không chỉ riêng khu vực châu Âu, Châu Á cũng đối mặt với tình trạng tương tự khi hàng loạt đơn vị nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng chấp nhận trả mức giá kỷ lục nhằm duy trì ổn định nguồn cung. Một số đơn vị khác lựa chọn phương án mua những nhiên liệu có hại cho môi trường hơn như than và dầu sưởi, phòng trường hợp thiếu năng lượng. Tuy nhiên, hành động này có thể gây suy yếu nỗ lực chạm tới mục tiêu đầy tham vọng về môi trường của chính phủ các nước, bởi khí đốt thải ra lượng CO2 khoảng một nửa so với than đá.
Dữ liệu hải quan cho thấy hiện nay dù lượng nhập khẩu được ghi nhận tăng gần gấp đôi so với năm ngoái, Trung Quốc – nước được biết đến với việc mua nhiều khí đốt nhất thế giới vẫn đối mặt với tình trạng không kịp thời tăng dự trữ khí đốt, trong bối cảnh Chủ tịch Tập Cận Bình nỗ lực thúc đẩy giảm ô nhiễm. Mục tiêu mà Chủ tịch nước này đặt ra buộc chính quyền nhiều tỉnh ở Trung Quốc phải áp dụng những biện pháp cấp thiết nhưng khá tiêu cực, tiêu biểu như cắt điện diện rộng. Cuộc khủng hoảng năng lượng sắp tới có thể khiến tình trạng thiếu điện tại Trung Quốc ngày một tồi tệ, khi thay vì tăng cường sản xuất điện, giới chức sử dụng khí đốt để thắp sáng và sưởi ấm cho các hộ gia đình trong mùa đông. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu điện tại các nhà máy Trung Quốc sẽ đẩy giá thép và nhôm trên phạm vi toàn cầu lên mức đỉnh điểm. Sau khi châu Âu dần nối lại hoạt động, các nước trong khu vực Đông Á cũng dần bước vào giai đoạn tái khởi động nền kinh tế, trực tiếp gia tăng nhu cầu tiêu thụ năng lượng. Các dịch vụ cung cấp điện tại Nhật Bản và Hàn Quốc phần lớn được đảm bảo nhờ những hợp đồng khí tự nhiên hóa lỏng dài hạn. Tuy nhiên, ngày 23/09 vừa qua đánh dấu cột mốc lần đầu tiên trong 8 năm trở lại đây, Công ty Điện lực Hàn Quốc thông báo sẽ tăng giá điện bởi một đợt lạnh đột ngột có thể khiến các công ty phải mua khí đốt khẩn cấp với mức giá khó lường. Tình huống này đã xảy ra vào mùa đông năm ngoái.
vietnambiz.vn
Đáng quan ngại hơn, chi phí đảm bảo nguồn cung khí tự nhiên hóa lỏng gián tiếp châm ngòi bất đồng chính trị tại Pakistan, khi các chính trị gia đối lập yêu cầu điều tra hoạt động nhập khẩu mặt hàng này do các công ty quốc doanh thực hiện. Tại Brazil, dòng chảy trên lưu vực sông Parana xuống mức thấp nhất trong gần 100 năm trở lại đây, khiến sản lượng thủy điện giảm, buộc các công ty điện lực phải phụ thuộc nhiều hơn vào khí đốt. Hồi tháng 7, nước này tăng lượng nhập khẩu khí đốt lên mức cao kỷ lục, khiến hóa đơn điện của các hộ gia đình cũng tăng vọt. "Cơn khát" năng lượng từ châu Á, châu Âu, Trung Đông và Nam Mỹ khiến cả thế giới hướng đến các nước xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng như Qatar, Mỹ, Trinidad, Tobago.
Trong khi đó, các doanh nghiệp xuất khẩu tại Mỹ sẵn sàng vận chuyển nhiều hàng hơn nhờ những dự án khai thác mới đi vào hoạt động. Mặc dù vậy, việc tăng cường xuất khẩu kéo theo tình trạng lượng khí đốt trong nước giảm bớt. Dù thấp hơn đáng kể so với châu Âu và châu Á, giá khí đốt tại Mỹ vẫn đang gần chạm mức cao nhất kể từ năm 2014. Lượng khí đốt dự trữ cũng đang thấp hơn mức trung bình theo mùa. Tổ chức Người tiêu dùng Năng lượng Công nghiệp Mỹ đã đưa ra đề xuất với Bộ Năng lượng nước này về việc giảm thiểu hoạt động xuất khẩu cho tới khi lượng khí đốt dự trữ trở lại mức bình thường. Tuy nhiên, động thái này được nhận định như một “con dao hai lưỡi” khi đồng thời làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt năng lượng ở nước ngoài. Do đó, giới quan sát nhận định nền kinh tế thế giới có khả năng sẽ chứng kiến những khủng hoảng nặng nề từ sự phụ thuộc vào khí đốt trong mùa đông năm nay.
0 Nhận xét